Wzory oświadczeń i informacji lustracyjnych i deklaracji o pracy lub służbie w organach bezpieczeństwa państwa

Formularze lustracyjne to oficjalne dokumenty regulowane prawem lustracyjnym, służące do składania oświadczeń i deklaracji dotyczących pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa w okresie komunizmu. Stanowią załączniki do Dz.U. 2025 poz. 1519. Dostępne są w interaktywnym formacie PDF, co ułatwia ich wypełnianie i przesyłanie.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 18 października 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944–1990 (art. 4 ust. 2)
• Rozporządzenie regulujące wzory oświadczeń i deklaracji lustracyjnych
• Dz.U. 2025, poz. 1519 – obecne wydanie zawierające aktualne wzory formularzy w formacie PDF
• Data obowiązywania: Od 1 marca 2007 r.
  
  

Cztery rodzaje formularzy lustracyjnych

Załącznik 1a – Wzór oświadczenia lustracyjnego

Przeznaczenie: Oświadczenie dla osób ubiegających się o stanowiska wymienione w ustawie lustracyjnej lub pracujących już na tych stanowiskach.

Kto powinien złożyć:

• Kandydaci do funkcji publicznych;
• Pracownicy i funkcjonariusze sektora publicznego;
• Osoby pełniące stanowiska określone w ustawie lustracyjnej;
• Sędziowie, prokuratorzy, adwokaci, radcy prawni (w określonych przypadkach).

Zawartość oświadczenia:

• Dane identyfikacyjne osoby składającej oświadczenie;
• Oświadczenie o tym, czy osoba pracowała lub służyła w organach bezpieczeństwa państwa;
• Jeśli tak – szczegółowy opis pracy lub służby (okres, jednostka, stanowisko);
• Oświadczenie o zgodności zawartych informacji z prawdą;
• Podpis i data.

Konsekwencje fałszywego oświadczenia: Odpowiedzialność karna za złożenie fałszywego oświadczenia lustracyjnego, zgodnie z kodeksem karnym.

Załącznik 2a – Wzór informacji o złożeniu oświadczenia lustracyjnego

Przeznaczenie: Dokument potwierdzający złożenie oświadczenia lustracyjnego, wydawany przez właściwe organy.

Kiedy się go używa:

• Potwierdzenie dla osoby składającej oświadczenie;
• Przesyłanie do pracodawcy lub organu zainteresowanego;
• Dokumentacja w sprawie procesu lustracyjnego.

Informacje zawarte w formularzu:

• Dane osoby, której dotyczy oświadczenie;
• Data i miejsce złożenia oświadczenia;
• Numer i data wydania informacji;
• Podpis pracownika organu wydającego informację;
• Pieczęć organu.
  
  

Załącznik 3 – Wzór deklaracji o pracy lub służbie w organach bezpieczeństwa państwa

Przeznaczenie: Specjalny dokument dla osób, które pracowały lub służyły w organach bezpieczeństwa państwa w ściśle określonym okresie historycznym: od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r.

Ten formularz wypełniają osoby, które:

• Pracowały w Urzędzie Bezpieczeństwa (UB);
• Pracowały w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (MSW);
• Były funkcjonariuszami Służby Bezpieczeństwa (SB);
• Pracowały w innych organach zajmujących się bezpieczeństwem państwa w tamtym okresie.

Szczególne wymogi deklaracji:

• Dokładne wymienienie wszystkich stanowisk pełnionych w organach bezpieczeństwa;
• Precyzyjne okresy pracy (daty początkowe i końcowe);
• Nazwy jednostek, w których pracowano;
• Obszar działalności (kontrwywiad, operacyjny, śledczy itp.).

Znaczenie deklaracji: Ten dokument ma szczególne znaczenie historyczne i prawne, ponieważ dotyka kwestii współpracy z aparatem bezpieczeństwa czasów komunizmu.

Załącznik 4 – Wzór oświadczenia lustracyjnego

Przeznaczenie: Dodatkowy wariant oświadczenia lustracyjnego, którego zastosowanie zależy od konkretnych przepisów.

Różnice między Załącznikami 1a i 4: Oba są wzorami oświadczeń lustracyjnych, ale załącznik 4 może być stosowany w szczególnych przypadkach, gdy wymogi formalne lub proceduralne tego wymagają.

Kiedy używać Załącznika 4:

• Osoby składające kolejne oświadczenie po zmianach prawnych;
• Osoby objęte nowymi wymogami lustracyjnymi;
• Sytuacje wymagające uaktualnionego oświadczenia.

Format interaktywny PDF – jak to działa?

Wszystkie cztery formularze dostępne są w interaktywnym formacie PDF, co oznacza:

• Pola do wypełniania: Można wpisywać dane bezpośrednio w dokument PDF na komputerze
• Automatyczne formatowanie: Pola są wstępnie sformatowane, co zapewnia czytelność
• Możliwość drukowania: Wypełniony formularz można wydrukować ze wszystkimi danymi
• Bezpieczeństwo: Możliwość zabezpieczenia dokumentu hasłem (jeśli wymaga tego prawo)
• Łatwa transmisja: Wypełniony dokument można łatwo przesłać mailem lub złożyć elektronicznie
  
  

Gdzie złożyć oświadczenie?

Oświadczenie lustracyjne składa się do:

• Sądu Apelacyjnego – jeśli osoba ubiegająca się o stanowisko publiczne;
• Właściwego organu zatrudniającego – jeśli osoba już pracuje na stanowisku objętym ustawą lustracyjną;
• Biura Edukacji Publicznej IPN – w przypadkach specjalnych;
• Komisji wyborczej – dla kandydatów do funkcji wyborczych (jeśli wymaga tego prawo).
  
  

Okres na złożenie oświadczenia

Oświadczenie lustracyjne najczęściej składa się w określonym terminie:

• Przed objęciem stanowiska publicznego;
• W ciągu 14 dni od dnia podania się do pracy (w przypadku pracowników sektora publicznego);
• W terminie określonym przez organ zatrudniający.

Zwłoka w złożeniu może skutkować: Brakiem możliwości objęcia stanowiska, rozwiązaniem umowy o pracę lub innymi konsekwencjami prawnymi.

Konsekwencje braku oświadczenia lub fałszywego oświadczenia

• Niemożliwość zatrudnienia: Osoba nie będzie mogła być zatrudniona na stanowisku objętym lustracją;
• Rozwiązanie umowy: Jeśli oświadczenie nie zostało złożone lub jest fałszywe, pracodawca może rozwiązać umowę;
• Odpowiedzialność karna: Złożenie fałszywego oświadczenia jest przestępstwem – grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat;
• Odszkodowanie: Osoba poszkodowana (pracodawca, organ) może dochodzić odszkodowania;
• Wpis do rejestru: Osoba skazana za fałszyw oświadczenia lustracyjnego może być wpisana do rejestru skazanych.
  
  

Instrukcja wypełniania dla każdego formularza

Oświadczenie lustracyjne – kluczowe pola:

• Dane osobowe: Imię, nazwisko, PESEL, adres – muszą być dokładne
• Pytanie o pracę w SB/UB: Odpowiedź TAK lub NIE
• Jeśli TAK – szczegółowy opis pracy (czym się zajmowałeś, gdzie, jak długo)
• Oświadczenie: "Oświadczam, że powyższe informacje są zgodne z prawdą i złożyłem je świadomie"

Deklaracja o pracy w organach bezpieczeństwa:

• Okres: Dokładnie od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r.
• Stanowiska: Wymień wszystkie stanowiska i okresy pracy
• Jednostki: Podaj pełną nazwę każdej jednostki
• Obszary działalności: Opisz, czym się zajmowałeś (jeśli pamiętasz)
  
  

Ważne informacje

Tajemnica zawodowa: Informacje zawarte w oświadczeniu mogą być poddane tajemnicy zawodowej. Szczegóły znalezienia się w aktach SB możesz poznać w Instytucie Pamięci Narodowej (IPN).

Dostęp do akt SB: Każda osoba ma prawo do bezpłatnego dostępu do swoich akt z okresu służby lub współpracy z SB. Wnioski składa się w IPN.

Dokumentacja historyczna: Oświadczenia lustracyjne mają również znaczenie dla badań historycznych nad komunizmem w Polsce.

Data wejścia w życie: 1 marzec 2007 r.
Podstawa prawna: — Dz.U. 2025, poz. 1519