Spis wyborców za granicą – omówienie jednolitego tekstu rozporządzenia i kluczowych wzorów

W Dzienniku Ustaw z 2025 r. pod pozycją 1477 opublikowano Obwieszczenie Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 16 października 2025 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Spraw Zagranicznych w sprawie spisu wyborców sporządzanego i aktualizowanego przez konsula. Jest to istotny dokument porządkujący przepisy wykonawcze, które regulują organizację głosowania dla obywateli polskich przebywających za granicą. Tekst jednolity obejmuje swoim zakresem pierwotne rozporządzenie z 2023 roku (Dz.U. poz. 1765) wraz z późniejszymi zmianami.

Rola konsula i znaczenie ujednoliconej dokumentacji

Konsul odgrywa kluczową rolę w procesie wyborczym poza granicami Polski. Jest on odpowiedzialny za prawidłowe sporządzenie i aktualizację spisu wyborców w swoim okręgu konsularnym. Ujednolicenie wzorów dokumentów na poziomie rozporządzenia gwarantuje spójność, transparentność i bezpieczeństwo procesu wyborczego. Stosowanie ściśle określonych formularzy jest obligatoryjne i ma na celu zapewnienie integralności spisu oraz ochronę prawa każdego uprawnionego obywatela do oddania głosu.

Analiza wzorów dokumentów wyborczych

Rozporządzenie określa trzy fundamentalne wzory dokumentów, z których każdy pełni inną, precyzyjnie zdefiniowaną funkcję w procesie wyborczym.

Załącznik 1 i 2: Część A i Część B spisu wyborców

Spis wyborców w obwodach głosowania utworzonych za granicą składa się z dwóch integralnych części, które różnią się sposobem i momentem umieszczania w nich wyborców.

• Część A spisu wyborców: Jest to podstawowy rejestr tworzony przez konsula na podstawie wniosków o ujęcie w spisie, składanych przez wyborców przed dniem wyborów. Zawiera ona dane osób, które dopełniły formalności rejestracyjnych w ustawowym terminie. Formularz w edytowalnym formacie MS Word ułatwia konsulom zarządzanie danymi, sortowanie i drukowanie listy dla obwodowej komisji wyborczej.
  Link do interaktywnego wzoru Części A spisu wyborców (MS Word)
  
  
  
• Część B spisu wyborców: Ta część jest uzupełniana przez obwodową komisję wyborczą w dniu głosowania. Wpisuje się do niej wyborców, którzy nie figurowali w części A, ale zgłosili się do głosowania z zaświadczeniem o prawie do głosowania. Zaświadczenie to potwierdza, że zostali oni skreśleni ze spisu w swoim stałym miejscu zamieszkania (lub w innym konsulacie), co zapobiega podwójnemu głosowaniu. Wzór w formacie MS Word pozwala na bieżące i czytelne dopisywanie kolejnych wyborców.
  Link do interaktywnego wzoru Części B spisu wyborców (MS Word)

Załącznik 3: Zaświadczenie o prawie do głosowania

Jest to urzędowy dokument o kluczowym znaczeniu dla mobilności wyborców. Zaświadczenie o prawie do głosowania, wydawane na wniosek wyborcy przez urząd gminy lub konsula, uprawnia do jednorazowego oddania głosu w dowolnym obwodzie głosowania w kraju lub za granicą. Osoba pobierająca taki dokument jest automatycznie skreślana ze spisu w miejscu jego wydania. W dniu wyborów, po okazaniu zaświadczenia komisji, wyborca jest dopisywany do części B spisu w nowym miejscu. Standaryzowany wzór PDF gwarantuje jednolitość i trudność w podrobieniu tego ważnego dokumentu.

Link do wzoru zaświadczenia o prawie do głosowania (Interaktywny PDF)

Podsumowanie

Ogłoszenie jednolitego tekstu rozporządzenia jest działaniem porządkującym, które ułatwia konsulom i członkom komisji wyborczych stosowanie prawidłowych i aktualnych procedur. Dostęp do precyzyjnych, edytowalnych wzorów dokumentów jest niezbędny do sprawnego i zgodnego z prawem przeprowadzenia wyborów poza granicami kraju, co bezpośrednio przekłada się na realizację praw wyborczych Polonii.