Skonsolidowany rachunek zysków i strat (wariant kalkulacyjny i porównawczy) - Aktualizacja wzorów formularzy

Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 lutego 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych, zamieszczamy zaktualizowane wersje formularzy skonsolidowanego rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym i kalkulacyjnym w interaktywnym formacie MS Excel. Nowe wersje sprawozdań obowiazują od dnia 7 marca 2025 r.


Zmieniony akt prawny: Dz.U. 2017 r. poz. 676
Zmieniający akt prawny: Dz.U. 2025 r. poz. 275

Dz.U. 2017 r. poz. 676 z uwzględnieniem zmian z Dz.U. 2025 r. poz. 275

Załącznik 3(a)
Skonsolidowany rachunek zysków i strat (wariant kalkulacyjny)

Załącznik 3(b)
Skonsolidowany rachunek zysków i strat (wariant porównawczy)

Skonsolidowany rachunek zysków i strat – kluczowy element sprawozdawczości grup kapitałowych

Sporządzanie skonsolidowanych sprawozdań finansowych to ważny obowiązek jednostek dominujących w grupach kapitałowych. Jednym z kluczowych elementów tej sprawozdawczości jest skonsolidowany rachunek zysków i strat, który może być przygotowany w dwóch wariantach: kalkulacyjnym lub porównawczym. W tym artykule przyjrzymy się tym wariantom, ich różnicom oraz wymogom dotyczącym dokumentacji konsolidacyjnej.

Czym jest skonsolidowany rachunek zysków i strat?

Skonsolidowany rachunek zysków i strat to dokument finansowy, który prezentuje przychody i koszty całej grupy kapitałowej w określonym okresie sprawozdawczym. Jego celem jest pokazanie efektywności finansowej grupy jako całości, z wyłączeniem transakcji wewnątrzgrupowych, które mogłyby zniekształcać rzeczywisty obraz sytuacji ekonomicznej.

Wariant kalkulacyjny vs. wariant porównawczy

Jednostki dominujące mają możliwość wyboru jednego z dwóch wariantów sporządzania skonsolidowanego rachunku zysków i strat:

Wariant kalkulacyjny

W wariancie kalkulacyjnym koszty grupowane są według ich funkcji w przedsiębiorstwie. Struktura tego wariantu obejmuje:

• Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów
• Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów
• Koszty sprzedaży
• Koszty ogólnego zarządu

Zaletą tego podejścia jest możliwość lepszej analizy rentowności sprzedaży oraz oceny efektywności poszczególnych obszarów działalności grupy kapitałowej.

Wariant porównawczy

W wariancie porównawczym koszty grupowane są według ich rodzaju. Uwzględnia się tu takie elementy jak:

• Amortyzacja
• Zużycie materiałów i energii
• Usługi obce
• Podatki i opłaty
• Wynagrodzenia
• Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
• Pozostałe koszty rodzajowe

Ten wariant pozwala na dokładniejszą analizę struktury kosztów i identyfikację obszarów, w których można szukać oszczędności.

Dokumentacja konsolidacyjna – co powinna zawierać?

Zgodnie z §20 przepisów o konsolidacji, dokumentacja konsolidacyjna powinna obejmować w szczególności:

1. Sprawozdania finansowe jednostek objętych skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym
2. Sprawozdania finansowe jednostek podporządkowanych dostosowane do zasad rachunkowości obowiązujących przy konsolidacji
3. Sprawozdania finansowe jednostek podporządkowanych przeliczone na walutę polską
4. Wszelkie korekty i wyłączenia dokonywane w celu konsolidacji
5. Obliczenia wartości godziwej aktywów netto jednostek podporządkowanych
6. Obliczenia wartości firmy oraz ujemnej wartości firmy i ich odpisów
7. Obliczenia kapitałów mniejszości
8. Obliczenia różnic kursowych z przeliczenia sprawozdań finansowych jednostek podporządkowanych

Warto podkreślić, że jednostka dominująca jest zobowiązana do sporządzania i regularnej aktualizacji dokumentacji konsolidacyjnej.

Dodatkowe informacje i objaśnienia w skonsolidowanym sprawozdaniu

Załącznik do sprawozdania finansowego powinien zawierać szczegółowe informacje dodatkowe, w tym:

Informacje o strukturze grupy kapitałowej

• Dane o jednostce dominującej (nazwa, siedziba, przedmiot działalności)
• Wykaz jednostek zależnych, współzależnych i stowarzyszonych
• Informacje o wzajemnych powiązaniach kapitałowych

Informacje finansowe

• Struktura rzeczowa i terytorialna przychodów
• Dane o kosztach według rodzajów (w przypadku wariantu kalkulacyjnego)
• Informacje o przychodach i kosztach działalności zaniechanej
• Rozliczenie różnicy między podstawą opodatkowania a wynikiem finansowym

Praktyczne wskazówki przy sporządzaniu skonsolidowanego rachunku zysków i strat

Przy wyborze między wariantem kalkulacyjnym a porównawczym warto uwzględnić:

• Specyfikę branży – niektóre branże tradycyjnie stosują określony wariant
• Potrzeby informacyjne – który wariant dostarczy bardziej przydatnych informacji zarządczych
• Konsekwencję – zaleca się zachowanie spójności w stosowaniu wybranego wariantu w kolejnych okresach
• Porównywalność – warto uwzględnić, który wariant stosują konkurencyjne podmioty, dla ułatwienia analizy porównawczej

Najczęstsze błędy przy sporządzaniu skonsolidowanego rachunku zysków i strat

Do typowych problemów należą:

• Nieprawidłowe eliminowanie transakcji wewnątrzgrupowych
• Błędy w przeliczaniu sprawozdań jednostek zagranicznych
• Nieuwzględnienie różnic w polityce rachunkowości poszczególnych jednostek
• Nieprawidłowe ujęcie kosztów i przychodów z działalności zaniechanej

Podsumowanie

Skonsolidowany rachunek zysków i strat, niezależnie od wybranego wariantu, stanowi istotne źródło informacji o efektywności działania grupy kapitałowej. Prawidłowe jego sporządzenie, zgodnie z wymogami dotyczącymi dokumentacji konsolidacyjnej, pozwala na rzetelną ocenę sytuacji finansowej całej grupy.

Formularze skonsolidowanego rachunku zysków i strat w obu wariantach są dostępne na naszej stronie:

• Skonsolidowany rachunek zysków i strat - wariant kalkulacyjny
• Skonsolidowany rachunek zysków i strat - wariant porównawczy

Zachęcamy do skorzystania z naszych profesjonalnie przygotowanych szablonów, które ułatwią spełnienie wymogów sprawozdawczości finansowej.