Karta Oceny Natężenia Bólu – Niezbędnik w Diagnostyce i Leczeniu

Na podstawie obwieszczenia Ministra Zdrowia z dnia 5 maja 2025 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego leczenia bólu w warunkach ambulatoryjnych, zamieszczamy w interaktywnym formacie PDF wzór Karty oceny natężenia bólu. Formularz obowiązuje od dnia 24 lutego 2023 r.

Akt objęty tekstem jednolity: Dz.U. 2023, poz. 271
Obowiązujący akt prawny: Dz.U. 2025, poz. 612

Dz.U. 2025, poz. 612

Załącznik
Karta oceny natężenia bólu

Ból, niezależnie od swojego pochodzenia, stanowi jedno z najczęstszych doświadczeń pacjentów i jest sygnałem, którego nie można ignorować. Precyzyjna ocena jego natężenia jest fundamentem skutecznej terapii. W tym celu specjaliści wykorzystują standaryzowane narzędzie, jakim jest Karta Oceny Natężenia Bólu. Ten dokument medyczny pozwala na obiektywizację subiektywnych odczuć pacjenta, monitorowanie postępów leczenia oraz dostosowywanie strategii terapeutycznych. Zapraszamy do zapoznania się z jej strukturą i znaczeniem. Gotowy formularz znajdziesz na naszej stronie: Karta Oceny Natężenia Bólu do pobrania.

Struktura Karty Oceny Natężenia Bólu: Co Powinieneś Wiedzieć?

Formularz ten jest zazwyczaj podzielony na kluczowe sekcje, które ułatwiają zebranie kompleksowych informacji o dolegliwościach pacjenta. Choć szczegóły mogą się różnić, podstawowa struktura często obejmuje:

• CZĘŚĆ A: OCENA BÓLU PODCZAS PIERWSZEJ WIZYTY – to fundamentalny etap, podczas którego lekarz zbiera pierwsze, szczegółowe dane na temat bólu zgłaszanego przez pacjenta.
• CZĘŚĆ B (OPCJONALNA) – może zawierać dodatkowe informacje, takie jak szczegółowe wywiady dotyczące wpływu bólu na codzienne funkcjonowanie, historię wcześniejszego leczenia czy ocenę psychologiczną.

Definicje Kluczowych Rodzajów Bólu w Karcie

Aby zapewnić spójność oceny, karta często definiuje rodzaje bólu, z którymi personel medyczny ma do czynienia:

• Ból stanowiący istotny problem kliniczny: Jest to ból, który zarówno w ocenie pacjenta, jak i lekarza, wymaga aktywnego leczenia i interwencji medycznej.
• Ból przewlekły: Charakteryzuje się brakiem oczywistej funkcji biologicznej (np. ostrzegawczej) i utrzymuje się zazwyczaj przez okres dłuższy niż 3 miesiące, znacząco wpływając na jakość życia.

Różnorodne Skale Oceny Bólu: Jak Mierzymy To, Co Subiektywne?

Kluczowym elementem karty jest zastosowanie odpowiedniej skali oceny bólu. Wybór skali zależy od wieku pacjenta, jego stanu świadomości i zdolności komunikacyjnych. Najczęściej stosowane to:

• Skala Numeryczna (NRS – Numerical Rating Scale): Pacjent ocenia ból na 11-punktowej skali od 0 ("brak bólu") do 10 ("najsilniejszy ból możliwy do wyobrażenia"). Jest to jedna z najpopularniejszych i najprostszych metod.
• Skala Obrazkowa (FPS – Faces Pain Scale): Przedstawia serię twarzy wyrażających różne stopnie nasilenia bólu, od uśmiechniętej po bardzo cierpiącą. Szczególnie przydatna u dzieci i osób z trudnościami w werbalizacji.
• Skala Słowna (VRS – Verbal Rating Scale): Pacjent wybiera określenie najlepiej opisujące jego ból spośród podanych, np.: "brak bólu", "łagodny ból", "umiarkowany ból", "silny ból", "bardzo silny ból".
• Skala Wzrokowo-Analogowa (VAS – Visual Analogue Scale): Jest to linijka o długości 10 cm, gdzie jeden koniec oznacza "brak bólu", a drugi "najsilniejszy wyobrażalny ból". Pacjent zaznacza na linii punkt odpowiadający jego odczuciom.

Standardy Organizacyjne Leczenia Bólu w Warunkach Ambulatoryjnych

Leczenie bólu, szczególnie w trybie ambulatoryjnym, opiera się na ustalonych standardach, które Karta Oceny Natężenia Bólu pomaga realizować. Obejmują one:

1. Kompleksowa Ocena Bólu

Podstawą jest dokładna ocena bólu, która uwzględnia:

• Wywiad z pacjentem (badanie podmiotowe): Gromadzenie informacji o przyczynie, lokalizacji, natężeniu, charakterze bólu, okolicznościach jego występowania, dotychczasowym leczeniu, wpływie na jakość życia oraz innych dolegliwościach.
• Badanie fizykalne (badanie przedmiotowe): Ocena stanu ogólnego pacjenta.
• Badania dodatkowe: W tym ocena zaburzeń czucia, badania obrazowe (np. RTG, MRI) czy badania laboratoryjne.
• Zastosowanie odpowiedniej skali bólu: Preferowana jest skala NRS, ale w uzasadnionych przypadkach (np. u dzieci, osób z zaburzeniami poznawczymi) stosuje się inne, adekwatne skale.

2. Monitorowanie Efektywności Leczenia

Regularne monitorowanie jest kluczowe i obejmuje ocenę:

• Natężenia bólu (w spoczynku, w ruchu, średnie natężenie w ostatnim tygodniu).
• Poprawy osiągniętej dzięki leczeniu.
• Występowania i nasilenia ewentualnych działań niepożądanych terapii.
• Skuteczności leczenia tych działań niepożądanych.
• Stopnia przestrzegania zaleceń przez pacjenta.
• Poziomu satysfakcji pacjenta z prowadzonej terapii.

Ważne jest, aby do oceny zmian natężenia bólu używać konsekwentnie tej samej skali, która została wybrana na początku.

3. Postępowanie Terapeutyczne i Edukacja

Standardy obejmują również:

• Prowadzenie aktywnego leczenia bólu, w tym modyfikację terapii w razie wystąpienia działań niepożądanych.
• Edukację pacjenta dotyczącą stosowanej farmakoterapii, możliwych działań niepożądanych i ogólnych zasad leczenia.

Kiedy Pacjent Kierowany Jest do Poradni Leczenia Bólu?

Ambulatoryjne świadczenia w specjalistycznej poradni leczenia bólu są wskazane, gdy:

• Możliwości diagnostyczne lub lecznicze w podstawowej opiece zdrowotnej zostały wyczerpane.
• Istnieją trudności w ustaleniu przyczyny zespołu bólowego.
• Dotychczasowe leczenie jest mało skuteczne, a ból utrzymuje się na poziomie powyżej 5 w skali NRS (lub odpowiednika w innych skalach).
• Rozważane są inwazyjne metody leczenia bólu lub występują trudności w opanowaniu działań niepożądanych standardowej terapii.

Poradnie leczenia bólu stosują różnorodne metody terapeutyczne, z wyłączeniem tych, które wymagają hospitalizacji.

Karta Oceny Natężenia Bólu a Dokumentacja Medyczna

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych związanych z leczeniem bólu, sporządzenie Karty Oceny Natężenia Bólu jest obligatoryjne. Wzór takiej karty jest często określony w odpowiednich rozporządzeniach. W przypadku prowadzenia dokumentacji w formie elektronicznej, natężenie bólu jest oceniane przy użyciu skal NRS, FPS lub VRS. Karta ta staje się integralną częścią dokumentacji medycznej pacjenta.

Podsumowanie: Dlaczego Karta Oceny Natężenia Bólu jest Tak Ważna?

Karta Oceny Natężenia Bólu to nie tylko formalność, ale przede wszystkim cenne narzędzie kliniczne. Umożliwia ona zobiektywizowanie doznania bólowego, ułatwia komunikację między pacjentem a personelem medycznym, a także pozwala na śledzenie skuteczności wdrożonego leczenia. Dzięki niej możliwe jest podejmowanie świadomych decyzji terapeutycznych, co bezpośrednio przekłada się na poprawę jakości życia pacjentów cierpiących z powodu bólu.

Zachęcamy do korzystania ze standaryzowanych formularzy, takich jak ten dostępny na naszej stronie: Pobierz Karta Oceny Natężenia Bólu. Prawidłowe dokumentowanie procesu leczenia bólu jest kluczowe dla zapewnienia najwyższej jakości opieki.